لایه برداری شیمیایی یا chemical peel روشی است که در آن یک محلول شیمیایی معمولا اسید روی پوست قرار گرفته و پس از مدت زمان مشخص از روی پوست پاک میشود. مدت زمان قرار گرفتن محلول روی پوست در پیلینگهای شیمیایی که در مطب یا کلینیک با استفاده از محلولهای قوی انجام میشود اهمیت زیادی دارد. در طول این مدت بسته به نوع و Ph لایهبردار، محلول به لایههای پوست تا عمق خاصی نفوذ میکند و سلولهای سطح پوست را برمیدارد. این لایه بردار پوست بهبود آسیبهای نور خورشید، روشن شدن لک و تیرگیهای پوست، درمان آکنه و رفع چین و چروکهای سطحی پوست میشود.
لایه برداری شیمیایی یا chemical peel روشی است که در آن یک محلول شیمیایی معمولا اسید روی پوست قرار گرفته و پس از مدت زمان مشخص از روی پوست پاک میشود. مدت زمان قرار گرفتن محلول روی پوست در پیلینگهای شیمیایی که در مطب یا کلینیک با استفاده از محلولهای قوی انجام میشود اهمیت زیادی دارد. در طول این مدت بسته به نوع و Ph لایهبردار، محلول به لایههای پوست تا عمق خاصی نفوذ میکند و سلولهای سطح پوست را برمیدارد.
این لایه بردار پوست بهبود آسیبهای نور خورشید، روشن شدن لک و تیرگیهای پوست، درمان آکنه و رفع چین و چروکهای سطحی پوست میشود. سلولهایی که به این روش از روی پوست برداشته میشود با سلولهای جدید جایگزین میشود(افزایش گردش سلولی پوست). متداولترین ترکیبات لایه بردار پوست شیمیایی آلفاهیدروکسی اسیدها، بتاهیدروکسی اسید (سالیسیلیک اسید) و ترکیبات قویتر که در کلینیکها استفاده میشود.

بهترین انتخاب برای هر فرد بستگی به نوع پوست و نیاز او دارد. برای پوستهای خشک و دارای لکه، گلیکولیک اسید بهترین نتیجه را میدهد. پوستهای چرب و مستعد جوش بهتر است از سالیسیلیک اسید استفاده کنند. در حالی که پوستهای حساس میتوانند از لاکتیک اسید یا PHA بهره ببرند. همچنین برندهای معتبر لایهبردار شیمیایی مانند نیپ فاب، اوردینری و پیلینگهای تخصصی کلینیکی جزو پرطرفدارترین گزینهها محسوب میشوند.
لایهبرداری شیمیایی صورت یک فرآیند کنترلشده است که با استفاده از محلولهای اسیدی، لایه سطحی پوست برداشته میشود. این کار معمولاً در کلینیکهای تخصصی توسط پزشک یا متخصص پوست انجام میگیرد، اما محصولات خانگی با غلظت کمتر نیز وجود دارند که برای مصرف هفتگی طراحی شدهاند. هنگام انجام این روش، اسید روی پوست قرار گرفته و پس از مدت کوتاهی شسته میشود. در نتیجه، سلولهای مرده از بین رفته و پوست جدید و شفاف جایگزین میشود.
لایهبردارهای شیمیایی معمولاً بر اساس نوع اسید به چند دسته اصلی تقسیم میشوند. آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA) مانند گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید، بیشتر برای پوستهای خشک و کدر مناسب هستند و باعث شفافیت و روشن شدن پوست میشوند.
بتا هیدروکسی اسیدها (BHA) مثل سالیسیلیک اسید، برای پوستهای چرب و مستعد آکنه کاربرد دارند چون میتوانند به عمق منافذ نفوذ کرده و چربی اضافی را کنترل کنند. گروه دیگر، پلی هیدروکسی اسیدها (PHA) هستند که ملایمتر عمل میکنند و برای پوستهای حساس یا کسانی که به تازگی شروع به لایهبرداری کردهاند، انتخاب خوبی هستند. به صورت جداگانه انواع آن ها در اینجا بررسی میکنیم.

ملایمترین ترکیب لایهبردار بوده و از آنزیمهای میوهها به دست میآید. محصولات حاوی آنزیمهای لایهبردار علاوه بر لایه برداری دارای خاصیت آنتیاکسیدانی نیز بوده و از پوست در برابر آسیب رادیکالهای آزاد که سبب پیری پوست میشوند، محافظت میکند. آنزیمهای لایهبردار به دلیل خاصیت اسیدی تعادل Ph پوست را بر هم نمیزند و همچنین باعث افزایش حساسیت پوست به نور نمیشوند. آنزیمهای لایهبردار برای پوستهای حساس که لایهبرداری با استفاده از اسید را تحمل نمیکنند مناسب است.
آنزیمهای لایهبردار برخلاف AHA ها، BHA و رتینول و رتینوئیک اسید سبب افزایش گردش سلولی پوست نمیشوند و به بافت زنده آسیب نمیزند اما سلولهای مرده پوست را از بین میبرند، از بسته شدن منافذ پیشگیری میکند، خطوط و چین و چروک سطحی پوست را کاهش داده و کدری پوست را برطرف کرده و تا حدی پوست را روشن میکند.
آنزیمهای طبیعی لایه بردار از میوههایی مانند آناناس، انبه، گیلاس، تمشک، انگور و انار گرفته می شود. همچنین کدو تنبل و قارچ نیز حاوی آنزیمهای لایهبردارند. آنزیمهای لایهبردار برای حداکثر اثربخشی به حدود 10 تا 30 دقیقه زمان نیاز دارند به همین دلیل اغلب این نوع محصولات به صورت ماسک تولید و استفاده میشوند.
ماندلیک اسید یک آلفاهیدروکسی اسید است که از بادام تلخ به دست میآید. ماندلیک اسید به دلیل وزن مولکولی بالاتر آهستهتر در پوست نفوذ کرده و قرمزی و تحریک کمتری ایجاد میکند به همین دلیل یک انتخاب ایدهآل برای پوستهای حساس یا افرادی است که برای اولین بار لایه برداری با اسیدها را تجربه میکنند.
بهبود بافت پوست، کاهش خطوط و چین و چروک پوست و درمان آکنه از فواید لایه برداری پوست با ماندلیک اسید است. این ترکیب همچنین در درمان لک و تیرگی پوست بدون قرمزی و تحریک پوست موثر است
لاکتیک اسید آلفاهیدورکسیاسیدی است که از شیر استخراج میشود. از لایهبردارهای موثر و ملایم بدون ایجاد تحریک و قرمزی برای پوستهای حساس محسوب میشود. درمان لک و تیرگی، صاف و هموار شدن بافت پوست، روشن و یکنواختی رنگ پوست و درمان چین و چروکهای سطحی در کنار خاصیت آبرسانی چون کرم مرطوب کننده و آبرسان، از فواید لایه برداری با لاکتیک اسید است. لاکتیک اسید در درمان ملاسما (لک حاملگی) و سایر لکهای پوستی موثرتراست.
تا این زمان بهترین درمان برای آکنه و بهترین ترکیب لایه بردار پوست چرب و مستعد آکنه و پیشگیری از بسته شدن منافذ در پوستهای چرب سالیسیلیک اسید است.
برخلاف آلفاهیدروکسیاسیدها، سالیسیلیک اسید یک ترکیب محلول در چربی است و با حل کردن چربی موجود در دیواره منافذ، سلولهای مرده به دام افتاده در منافذ را جدا میکند و موجب افزایش گردش سلولی پوست میشود. سالیسیلیک اسید بر خلاف گلیکولیک اسید حساسیت پوست به نور آفتاب را افزایش نمیدهد و معمولا پوستهای حساس به خوبی آن را تحمل میکنند.
یکی از پرکاربردترین و معروفترین آلفاهیدروکسیاسیدها گلیکولیک اسید(اسید نیشکر) است و بسته به غلظت (درصد) میتواند در گروه لایهبرداری متوسط قرار گیرد. تحریک تولید کلاژن، بهبود بافت پوست، روشن شدن پوست و کاهش لک و تیرگی، بهبود چین و چروک پوست و رفع جای جوش و اسکار آکنه از فواید لایه برداری پوست با این آلفاهیدورکسیاسید مشهور است. گلیکولیک اسید میتواند در رفع جای جوش گود نیز تا حدی موثر باشد.
مانند سایر لایهبردارهای شیمیایی گلیکولیک اسید نیز میتواند در درمان لک و تیرگی پوست و آکنه موثر باشد که البته اثربخشی آن کمتر از سالیسیلیک اسید است. به خاطر داشته باشید AHAها محلول در آب هستند و فقط روی سطح پوست کار میکنند در حالی که سالیسیلیک اسید کمی عمیقتر نفوذ میکند.
گلیکولیک اسید برای انواع پوست مناسب است.
اگر تاکنون ازلایه بردار پوست استفاده نکردهاید یا پوست خشک و حساس دارید، استفاده از محصول را با دو بار در هفته شروع کنید و به تدریج دفعات مصرف را افزایش دهید.
لاکتیک اسید، گلیکولیک اسید و سالیسیلیک اسید اسید همه لایهبردارهای موثری هستند که باعث بهبود رنگ و بافت پوست و درمان آکنه و چروکهای سطحی پوست میشوند. اما هر سه این اسیدها میتواند موجب خشکی و کمآبی و دهیدراته شدن پوست شوند، پس لازم است هنگام استفاده از این ترکیبات از یک مرطوبکننده و آبرسان نیز استفاده کنید.
استفاده از ضدآفتاب مناسب در طول دوران استفاده از لایهبردارها نیز یک ضرورت است. با کلیک بر روی لینک درج شده میتوانید انواع آن را مشاهده کنید. حتی انواعی از لایهبردارها که سبب افزایش حساسیت پوست به نور نمیشوند اما به دلیل از بین رفتن سلولهای مرده، پوست نسبت به اشعه آفتاب حساستر است.
برونریزی یا پاکسازی (purging) یا افزایش جوش و آکنه پس از استفاده از لایهبردارها نیز طبیعی است زیرا گاهی اگر چه سطح پوست صاف و سالم به نظر میرسد اما لایههای زیرین پوست میتواند دارای باکتریهای فعال یا رنگدانههایی باشد که هنوز به سطح پوست نرسیدند. لایهبرداری پوست سبب میشود با افزایش گردش سلولی شما یک برونریزی را در ابتدای استفاده از لایهبردارها تجربه کنید. این افزایش جوشها پس از استفاده از لایهبردارها معمولا ظرف 2 هفته برطرف میشود.

همانطور که گفتیم آلفاهیدورکسیاسیدها محلول در آب و سالیسیلیک اسید محلول در چربی است و هر یک خواص متفاوتی دارند. برای پوستهای چرب و دارای آکنه استفاده از آلفاهیدروکسی اسیدها به لایه بردار پوست و صاف و یکنواخت شدن بافت پوست کمک میکند و سالیسیلیک اسید سبب تمیز شدن عمقی منافذ و کنترل ترشح چربی پوست میشود. بسیاری از محصولات مخصوص پوستهای چرب حاوی AHA و BHA هستند اما اگر استفاده همزمان از این دو اسید موجب تحریک و قرمزی پوست میشود، استفاده متناوب را امتحان کنید.
استفاده همزمان از مشقات ویتامین آ (مانند ترتینوئین، رتینوئیک اسید، رتینول و …) همراه با BHA و AHAها یک ترکیب بیش از حد قوی و به شدت خشککننده بوده و موجب تحریک پوست میشود. البته بسته به تحمل پوست میتوان مثلا دو روز در هفته از مشتقات ویتامین آ استفاده کرد و سایر روزها از هیدورکسیاسیدها اما مهم است در یک روز با هم استفاده نشوند. در صورت استفاده همزمان در یک برنامه مراقبت از پوست نیز در صورت مشاهده قرمزی و التهاب مصرف را متوقف کنید.
توصیه میشود از محصولات حاوی AHA و سالیسیلیک اسید همراه با ویتامین سی استفاده نکنید. البته در این مورد هم بسته به تحمل پوست میتوانید صبحها از ویتامین C و شبها از لایهبردار استفاده کنید اما با توجه به این که ویتامین C نیز جرء ترکیبات فعال است، استفاده همزمان آن با اسیدهای لایه بردار میتواند سبب تحریک و قرمزی پوست شود. در این مورد نیز در صورت استفاده همزمان در یک برنامه مراقبت از پوست در صورت مشاهده قرمزی و التهاب مصرف را متوقف کنید
عوارض لایه برداری پوست با آلفاهیدروکسی اسیدها یا بتا هیدروکسی اسید تا حد زیادی به غلظت و نوع لایهبردار استفاده شده دارد. برای لایهبرداری سطحی و متوسط (مثلا سالیسیلیک اسید 15٪ یا ماندلیک اسید 25٪ )عوارض جانبی کمی مانند قرمزی پوست وجود خواهد داشت که پس از چند ساعت برطرف خواهد شد.
درباره لایه بردار پوست سطحی یا متوسط که با محصولات بدون نیاز به نسخه انجام میشود پوسته ریزی به خصوص در 2-3 روز اول تقریبا غیر معمول است اما عدم وجود پوسته ریزی به معنای عدم اثربخشی محصول مورد استفاده نیست.
لایهبرداری شیمیایی اگر به درستی و با توجه به نوع پوست انجام نشود، میتواند باعث بروز عوارضی مانند قرمزی، خشکی، پوستهریزی، حساسیت به نور خورشید و حتی التهاب شود. به همین دلیل توصیه میشود همیشه از ضدآفتاب مناسب بعد از لایهبرداری استفاده شود و دفعات مصرف بیش از حد نباشد. پوستهای خیلی حساس یا دارای بیماریهای پوستی بهتر است قبل از استفاده از این محصولات با پزشک مشورت کنند.

نتیجهگیری
لایهبرداری شیمیایی یکی از روشهای مؤثر برای بازسازی پوست و بهبود مشکلاتی مانند لک، چینوچروک و آکنه است. انتخاب ترکیب مناسب، رعایت اصول مراقبت بعد از لایهبرداری و انجام آن تحت نظر پزشک میتواند نتایج درخشانی بههمراه داشته باشد. در عین حال، بیتوجهی به نوع پوست یا استفاده خودسرانه ممکن است عوارضی ایجاد کند. بنابراین بهتر است پیش از هر اقدامی با متخصص مشورت کنید.
سوالات متداول
بله، اما باید با احتیاط و طبق توصیه متخصص انجام شود. ترکیب بعضی از اسیدها میتواند باعث تحریک شدید پوست شود.
برای پوستهای معمولی، یک تا دو بار در هفته کافی است. پوستهای حساس باید با فواصل طولانیتر شروع کنند.
استفاده از کرم مرطوبکننده ملایم و ضدآفتاب مناسب بسیار ضروری است تا از آسیبپذیری پوست جلوگیری شود.
خیر. افرادی که مشکلات پوستی خاص دارند یا باردار هستند باید قبل از استفاده حتماً با پزشک مشورت کنند.
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به سایت شیمن شاپ می باشد.
طراحی سایت توسط گروه تخصصی آرمانیک | مشاوره تبلیغات توسط مدیروب